Kodeks karny skarbowy (dalej KKS) reguluje odpowiedzialność za przestępstwa oraz wykroczenia skarbowe. Ten, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy zabroniony pod groźbą kary przez ustawę, która obowiązuje w momencie popełniania owego czynu, podlega odpowiedzialności karno-skarbowej. Istotne jest, że odpowiedzialności tej podlegać może jedynie osoba fizyczna (odpowiedzialność indywidualna osoby fizycznej).
Aby sprawca mógł odpowiadać karnie za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe powinny zostać spełnione następujące warunki:
- czyn winien być uznany za społecznie szkodliwy - ocena leży w gestii sądu lub organów wszczynających postępowanie karno-skarbowe,
- sprawcy powinna być przypisana wina w trakcie popełnienia czynu,
- przestępstwo lub wykroczenie skarbowe winno być popełnione umyślnie,
- czas popełnienia czynu - sprawca odpowiada, gdy czyn w danym momencie jest zabroniony przez ustawę.
Warto również dodać, że za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe może odpowiadać przełożony, który kieruje wykonaniem czynu zabronionego lub wydał polecenie wykonania takiego czynu innej osobie. KKS przewiduje kary m.in. za:
- nierzetelne lub wadliwe prowadzenie ksiąg,
- niewystawienie lub fałszowanie rachunków,
- oszustwo podatkowe,
- utrudnianie kontroli podatkowej,
- nieterminowe płacenie podatków,
- bezpodstawny zwrot podatku.
Z uwagi na powyższe, a także istotę spółek kapitałowych, które cechują się wyodrębnionym kapitałem spółki niezależnym od majątku udziałowców, posiadaniem przez spółkę osobowości prawnej, brakiem odpowiedzialności udziałowców i rozdziałem sfery zarządu od sfery właścicieli, ustawodawca przyjął zasadę, że za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia odpowiada na takich samych zasadach jak sprawca, osoba prowadząca sprawy gospodarcze spółki w oparciu o:
- przepisy prawa (Kodeks spółek handlowych, Prawo spółdzielcze, Ustawa o fundacjach),
- decyzję właściwego organu,
- umowę,
- faktyczne wykonywanie.
Działanie w cudzym interesie w świetle art. 9 par. 3 KKS określa się mianem sprawstwa zastępczego. Co należy rozumieć przez pojęcie "sprawy gospodarcze"? KKS nie precyzuje tego pojęcia, aczkolwiek przyjmuje się, że prowadzenie cudzych spraw gospodarczych oznacza powinność ich prowadzenia, uczestnictwo w procesie decyzyjnym w odniesieniu do majątku, a także dbanie o interesy samego mocodawcy. W związku z tym, podmiotem owego przestępstwa nie może być pracownik posiadający pełnomocnictwo do wykonywania czynności jedynie wykonawczych. Osoba powinna posiadać umocowanie do podejmowania decyzji, a następnie realizowania ich w sposób samodzielny. Przez zajmowanie się cudzymi sprawami gospodarczymi można rozumieć, np.: dokonywanie czynności prawnych dotyczących powierzonego mienia, zaciąganie zobowiązań finansowych, czy prowadzenie ksiąg rachunkowych.
Wśród osób, które mogą być odpowiedzialne za sprawy gospodarcze spółki można wymienić m.in. prezesa zarządu prowadzącego sprawy zarządu, członka zarządu odpowiedzialnego za sprawy podatkowe, a także dyrektora finansowego rozliczającego podatki. Należy zauważyć, że osoby te, o ile są pociągnięte do odpowiedzialności przez organy prowadzące postępowanie w sprawach karno-skarbowych, często bronią się wykazując, że konkretne kwestie nie leżały w zakresie ich kompetencji lub dołożyły wszelkich starań, aby zostały one wykonane prawidłowo.
Chcesz porozmawiać z prawnikiem?
Napisz na nasz adres email Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub zadzwoń pod numer 58 380 26 56