Podstawowe informacje na temat upadłości konsumenckiej.

Upadłość konsumencka spełnia dwie zasadnicze funkcje: 

• oddłużeniową - dochodzi do umorzenia długów powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niezaspokojonych na etapie postępowania upadłościowego lub w wyniku spełnienia planu spłaty. Tym samym prowadzi do całkowitego zwolnienia z obowiązku spłaty długu.
• windykacyjną - prowadzone jest jedno postępowanie (zamiast kilku postępowań sądowych i egzekucyjnych) zmierzające do łącznego i równego zaspokojenia wierzycieli. Postępowanie upadłościowe prowadzone jest przez syndyka, który sprzedaje w całości lub w części majątek konsumenta. 

Kto może złożyć wniosek?

• osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej (konsument). Istnieją określone sytuacje, w których upadłość konsumencka może zostać ogłoszona wobec byłego przedsiębiorcy. 

Kto nie może złożyć wniosku o upadłość konsumencką?

• spółka, wspólnik spółki osobowej (spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej), fundacja, stowarzyszenie
• małżeństwo łącznie (może każdy z małżonków z osobna)
• osoba fizyczna prowadząca niezarejestrowaną działalność gospodarczą
• osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą

Jakie zobowiązania mogą zostać objęte postępowaniem upadłościowym?

Co do zasady każde zobowiązanie pieniężne (np. kredyt w banku, ubezpieczenie społeczne, podatki). Osoba wierzyciela, czy jest to bank, urząd skarbowy, operator sieci komórkowej, nie ma znaczenia. Od powyższej zasady istnieją jednak pewne wyjątki:

• alimenty;
• wierzytelności ukryte przez dłużnika w związku z upadłością konsumencką;
• grzywna i inne kary ustalone przez sąd karny;
• odszkodowanie za szkodę na osobie i odszkodowanie, które wynika z przestępstwa lub wykroczenia;

nie mogą zostać umorzone w wyniku ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Jaki jest sąd właściwy?

Sądem właściwym do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest Sąd Rejonowy, wydział gospodarczy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika. Jeżeli dłużnik nie posiada takiego miejsca zamieszkania w Polsce, to właściwy będzie sąd, w którego obszarze znajduje się jego majątek.

Jaki majątek nie wchodzi do masy upadłości?

Mieniem, które zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego jest wyłączone od egzekucji to: 

• przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;
• zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca; jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;
• narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
• u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę - pieniądze w kwocie, która odpowiada nie podlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nie otrzymującego stałej płacy - pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
• przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
• produkty lecznicze niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne;
• przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny;
• sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych;
• sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w szczególności stypendia, wsparcia), chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z urzeczywistnieniem tych celów albo z tytułu obowiązku alimentacyjnego; 
• prawa niezbywalne, chyba że możność ich zbycia wyłączono umową, a przedmiot świadczenia nadaje się do egzekucji albo wykonanie prawa może być powierzone komu innemu;
• świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych, w granicach określonych w drodze rozporządzenia przez Ministrów Finansów i Sprawiedliwości; nie dotyczy to egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów;
• świadczenia z pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej;
• wierzytelności przypadające dłużnikowi z budżetu państwa lub od Narodowego Funduszu Zdrowia z tytułu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej;
• zasiłki dla bezrobotnych, stypendia.

Co z majątkiem wspólnym małżonków?

Moment złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie ma żadnego znaczenia dla majątku wspólnego małżonków. Istotny jest jedynie moment ogłoszenia upadłości przez sąd. W sytuacji, w której: 

• małżonkowie pozostają w ustroju wspólności majątkowej w chwili ogłoszenia upadłości przez sąd;
• małżonkowie zawarli rozdzielność majątkowa lub ograniczyli wspólność ustawową w czasie krótszym niż dwa lata przed złożeniem wniosku upadłościowego;
• rozdzielność majątkowa została ustalona przez sąd w drodze orzeczenia w czasie krótszym niż rok przed złożeniem wniosku upadłościowego;
• rozdzielność majątkowa powstała z mocy prawa w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku upadłościowego na skutek rozwodu, separacji lub ubezwłasnowolnienia któregoś z małżonków, chyba że pozew lub wniosek zostały złożone w okresie co najmniej dwóch lat przed dniem złożenia wniosku upadłościowego;

majątek wspólny małżonków zostaje objęty postępowaniem upadłościowym. Od momentu ogłoszenia upadłości między małżonkami powstaje rozdzielność majątkowa (każdy z małżonków posiada swój odrębny majątek). Jeżeli zachodzi któryś z czterech powyższych punktów, rozwiązaniem będzie złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez obojga małżonków.

Czym skutkuje umorzenie zobowiązań? 

• dane upadłego zostają wykreślone przez sąd z urzędu z Rejestru Dłużników Niewypłacalnych;
• dane upadłego na jego wniosek zostają wykreślone z Biur Informacji Gospodarczych, a w Biurze Informacji Kredytowej zostaje zamieszczona informacja o nieistnieniu zobowiązania;
• roszczenia gwarantów, poręczycieli i współdłużników wygasają co do tych zobowiązań, które zostały umorzone;
• upadły posiada ograniczoną możliwość złożenia ponownie wniosku o upadłość konsumencką przez okres kolejnych 10 lat.

Chcesz porozmawiać z prawnikiem? 

Napisz na nasz adres email Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub zadzwoń pod numer 58 380 26 56